จาก

เป็นไม้จำพวกปาล์ม มีขนาดเล็ก ลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน มีรากอวบอ้วน แน่นบริเวณกอ เหง้ามีลักษณะคล้ายฟองน้ำ มักจะจมอยู่ในโคลน และอยู่ใต้น้ำขณะน้ำท่วม มักขึ้นตามริมแม่น้ำ ลำคลอง ที่เป็นน้ำกร่อย 

ใบ ประกอบแบบขนนกชั้นเดียว เรียงเวียนสลับซ้อนกันเป็นกระจุกแบบกลีบกุหลาบ ยาว 4 – 9 เมตร ลักษณะแข็ง ตั้งตรงขึ้น ใบย่อยรูปใบหอก ยาว 0.9 – 1.3 เมตร เรียงตัว 2 แถว คล้ายใบมะพร้าว มีกาบใหญ่เป็นกอ ผิวใบด้านบนสีเขียวเป็นมัน ด้านท้องใบสีเขียวเหลือง ฐานใบอ้วนซ้อนทับกัน

ดอก ออกที่ง่ามใบ บริเวณใกล้ปลายยอดดอก เป็นดอกแยกเพศแต่อยู่ต้นเดียวกัน ดอกเพศเมียเป็นช่อกระจุกแน่น ล้อมรอบด้วยดอกเพศผู้ เป็นช่อเชิงลดขนาดสั้น ซึ่งดอกเพศผู้จะเรียงอยู่บนช่อดอกแบบหางกระรอก ก้านดอกสีน้ำตาล ดอกสีเหลืองเข้ม

ผล ออกเป็นช่อ แต่ละช่อมีผลจำนวนมาก ช่อผลห้อยลง ผลอัดกันแน่นเป็นรูปทรงกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 30 เซนติเมตร ผลเป็นเหลี่ยมรูปทรงรี ยาว 7 - 10 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียว และเป็นสีดำเมื่อแก่ ผลแห้งติดอยู่บนต้นก่อนที่จะร่วงหล่น เปลือกของผลเป็นเส้นใยอัดกันแน่น เมล็ดรูปไข่สีขาว แข็ง ยาว 3 - 5 เซนติเมตร รับประทานได้ ผลแก่ราว ๆ เดือนตุลาคม – ธันวาคม

สรรพคุณ แก้ลมจรต่าง ๆ ขับเสมหะ และดับพิษทั้งปวง น้ำตาลจากสมานริดสีดวงทวาร เมล็ดรับประทานสดหรือเชื่อมเป็นขนมหวาน ใบแก่ใช้ห่อขนมและสานกระเป๋า ใบอ่อนมวนกับยาเส้น เป็นยาสูบ

วิธีการปรุงยา 

ทลาย ต้มกับน้ำ ดื่มต่อเนื่อง 3 เดือน รักษาความดันโลหิตและเบาหวาน

ราก ต้มกับสารส้มเป็นยาหม้อดื่ม 

ยอดอ่อน สามารถนำมาเคี้ยวแก้เมาคลื่น 

ดอก ตากแห้งนำมาบดใส่น้ำร้อนดื่มแทนชา แก้โรคเบาหวาน

ผลอ่อน หั่นตากแห้ง ต้มดื่มแก้หอบ

ตะโพกจาก สุมไฟบิดเอาน้ำ ผสมน้ำตาลอ้อย หรือผสมน้ำปูนใส รับประทานแก้แพ้พิษจากแมงดา

นกจาก ขูดเอามาต้มน้ำให้เด็กแรกเกิด รับประทานบำรุง

น้ำตาล ใช้น้ำตาลจากงวงจาก ใช้ป้ายทวาร สมานริดสีดวงทวาร

รกจาก นำมาสุมไฟบด ผสมน้ำผึ้ง แก้ลมจรต่าง ๆ ขับเสมหะ